Home Haberler Epilepsi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Epilepsi, halk arasında bilinen adıyla Sara, görülen dördüncü en sık nörolojik bozukluktur. Her yaş grubunu etkilemekle beraber, ilk 16 yaşa kadar ve 65 yaşından sonra görülme sıklığı artar. Epilepsi, tekrarlayan ve herhangi bir tetikleyici olmadan ortaya çıkan nöbetlerle seyreden bir rahatsızlıktır. Kimi zaman teşhisi bir hayli zor olabilir ancak, gelişen teknoloji ile tanı koymak artık biraz daha kolaylaşmıştır. Epilepsi, kişinin güvenliğini, ilişkilerini, araba kullanmasını, iş hayatını olumsuz yönde etkileyebileceğinden, zor bir hastalıktır.

Epilepsi genetik olabileceği gibi, başka bir hastalığa bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Olası Epilepsi Nedenleri:

  • Beyin Tümörü
  • Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonları
  • Beyin Dokusunun veya Damarlarının Gelişimsel Bozuklukları
  • Kalıtsal/Genetik Nedenler
  • İmmün Aracılı İnflamasyonlar
  • Hipokampal Skleroz
  • Hipoksik-İskemik Beyin Hasarı

 

Epilepsinin kaynağı kişinin beynidir. Beynin normal çalışmasını sağlayan elektriğin aşırı ve kontrolsüzce yayılmasının sonucu oluşur ve geçici bilinç kaybına yol açabilir.

Epilepsi nöbetleri çok farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Her hastanın nöbet şekli farklı olabilir. Kırkın üzerinde nöbet tipi tanımlanmıştır. Bu nedenle kontrolü kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Sara hastalığı denilince çoğumuzun aklına gelen nöbet tipi tonik-kloniktir. Bu nöbet tipinde hasta yere düşer, vücudu istemsizce kasılır ve titrer, hastanın ağzı köpürebilir. Her nöbet bunun gibi olmayabilir. Dışarıdan fark edilmeyecek şekilde seyreden nöbet tipleri de vardır.

Epilepsi Nöbetleri, anormal elektriksel aktivitenin yayılım şekline göre iki ana gruba ayrılmaktadır:

  • Parsiyel Nöbetler

Anormal elektriksel aktivite beynin sınırlı bir alanında başlarlar ve elektrik boşalımının kuvvetine ve yayılım hızına bağlı olarak o bölgede de kalabilir, komşu alanlara da yayılım gösterebilir. Ancak, bu tip nöbetler beynin tamamını eş zamanlı olarak etkilemez.

  • Jeneralize Nöbetler

Anormal elektriksel aktivite ya parsiyel nöbetlerdeki gibi önce sınırlı bir alandan başlayıp beynin tüm alanlarına yayılır, ya da başlangıcından itibaren beynin tüm bölümlerini eş zamanlı olarak etkiler.

Olası Belirtiler:

  • Bilinç Kaybı
  • Kasılma
  • Ağız Köpürmesi
  • Kişinin Bir Anda Donup Kalması
  • Kişinin Bir Süreliğine Boş Bakması, Cevap Vermemesi
  • Ağızda Yalanma, Yutkunma, Çiğneme Hareketleri
  • Ani Başlayan ve Ani Sonlanan Anormal Kol Bacak Hareketleri
  • Garip Sesler Çıkartma
  • Gerçekte Var Olmayan Ses veya Koku Duyma
  • Mide Bulantısı
  • Gözü Açık Rüya Görme Hissi
  • Geçici Tuhaf Duygular, Korku
  • İdrar Kaçırma
  • Burun Kanaması

Tanı koymak için pek çok yönteme başvurulmaktadır. Bunlardan bazıları EEG Testi, Beyin Görüntüleme Yöntemleri (MR), bazı kan analizleri, Klinik Öykü, Aile Öyküsüdür. Bazı hastalıklara bağlı ortaya çıkan epilepsi benzeri nöbetler hastanın yanlış tanı almasına sebep olabilir.

Doğru tanı konulduğu zaman, epilepsi, kontrol edilmesi daha kolay bir hastalık haline gelir ve korkulacak bir hastalık olmaktan çıkar. Hastanın hayatı kolaylaşır. Bu nedenle hastalığın tipinin belirlenmesi hasta için kritik bir rol oynamaktadır. Siz de doktorunuzun yakınınıza daha rahat tanı koyması, epilepsi tipini belirleyebilmesi ve o epilepsi tipine göre etkili olacak ilacı belirlemesi için şunları yapabilirsiniz:

  • Kişi nöbet geçirirken video kaydedebilirsiniz
  • Nöbetlerin gününü, saatini, süresini ve nasıl olduğunu kaydedebilirsiniz
  • Bunları nöroloji hekiminize doğru bir şekilde iletmek, hastanız için yararlı olacaktır.

Hasta Nöbet Geçirirken Ne Yapılmalı?

Normal şartlar altında, nöbet 1-2 dakikadan fazla sürmez. Eğer 5 dakika içinde nöbet sonlanmıyorsa derhal ambulans çağırılmalıdır. Epilepsi nöbeti sırasında tek yapmamız gereken, hastanın nöbet bitene kadar zarar görmesini engellemektir. Bunun için:

  • Düşme ve kasılma durumlarında hastaya zarar verebilecek keskin veya sert objeler etraftan uzaklaştırılmalıdır. Başının altına yastık veya benzeri yumuşak bir şey konulmalıdır.
  • Hastanın rahat nefes alması sağlanmalıdır. Bunun için kravatı gevşetilebilir, atkı veya eşarp gibi şeyler çıkarılabilir. Yapılabiliyorsa hastayı bir tarafına doğru yan çevirmeniz çok iyi olacaktır. Böylece hastanın tükürüğü veya kusmuğu boğazını tıkamayacak ve nefes almasını engellemeyecektir.
  • Nöbetin süresi tutulmalıdır.
  • Halk arasında bilinen bazı yanlışlar vardır.
  • Hastanın dilini yutması gibi bir şey söz konusu bile değildir. Ancak, çenesini sıkabileceği için dilini ısırabilir. Elinizi ağzına sokmamalısınız çünkü o sırada sizin parmağınızı da ısırabilir, hastanın ağzına başka bir madde koymaya çalışırsanız da hastanın dişleri kırılabilir.
  • Nöbet geçiren hastaya soğan, kolonya, alkol, vb. maddeleri koklatmanın hiçbir anlamı yoktur.
  • Hasta nöbet geçirirken kollarının ve bacaklarının tutulması, bastırarak kontrol altına alınmaya çalışması hastaya yarar sağlamadığı gibi, hastaya zarar dahi verebilir. Omuz çıkığı gibi ortopedik problemlere yol açmamak için hastayı tutmaya çalışmayın.
  • Şu durumlarda ambulansı aramalısınız:
  • Hasta nöbet sırasında yaralandıysa
  • Nefes borusuna su kaçtıysa
  • Nöbet 5 dakikadan fazla sürdüyse
  • Hasta daha önceden hiç nöbet geçirmemişse

Epilepsi Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

  • Aç ve uykusuz kalmamaya dikkat etmeleri gerekir. Bunlar epilepsi nöbetlerini başlatan tetikleyiciler olabilmektedir.
  • Ateşli hastalıklar bir hekim tarafından uygun şekilde tedavi edilmelidir.
  • Bazı ilaçlar tetikleyici olabileceği için, hekime sormadan herhangi bir nedenle herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır.
  • Anksiyete ve depresyon tetikleyici olabileceği için tedavi edilmelidir.
  • Alkol, titreyen veya parlak ışıklar, uyuşturucu madde kullanımı nöbeti tetikleyebilir. Bunlardan kaçınılmalıdır.
  • Özel bir beslenme şekli önerisi bulunmamaktadır.

 

 

Stj. Dr. Buse AYDIN

 

Translate »